Энэ удаагийн VIP ярилцлагадаа "Улаан глобал" ХХК-ийн ерөнхий захирал Н.Отгон-Одыг урьлаа. Тэрээр төслийн менежмент, консалтинг сервис болон франчайзинг бизнес эрхлэгч эмэгтэй юм. 

Табизнесийн карьераараа хэрхэн эхлүүлж байв?

Би 2006 онд Монгол Улсын их сургуулийг экологич мэргэжлээр төгссөн. Өмнө нь Монгол - Туркийнхамтарсан дунд сургуулийг дүүргэсэн учраас Англи, Турк хэл сурч, их сургуульдааурилгаар суралцаж байлаа. Гадаад хэлтэй учраас оюутан байхдаа олон улсынтөслүүд дээр ажиллах боломжууд нээгдэж, хэлний төвшин ч маш сайжирсан юм. 

Сургуулиа төгсөөд Малайзын бизнесмений хувийн туслахаар ажилд орж, нэг жилийн дараа захирал мааньнутаг руугаа буцаж, би Монгол дахь албан бие төлөөлөгчөөр ажиллах болсон. Энэцагаас гадаадын хөрөнгө оруулалтын төслүүд дээр ажиллаж Монгол талын үйлажиллагааг хариуцаж эхэлсэн маань бизнесийн салбарт ажиллах анхны шат байсангэж бодож байна. 

Ингээд 2013 онд “Улаанглобал Трэйд” ХХК-г байгуулж, Японы №1 будаг болох "Кансай Пэйнт"-ийгалбан ёсны эрхтэйгээр Монголд оруулж ирсэн. Энэ будаг нь 100 жилийн түүхтэйбөгөөд дэлхийд маш олон салбар болон үйлдвэрүүд нь байдаг юм.  Франчайзинг чиглэлээр хэд хэдэн бизнес эрхэлжбайна. Тодруулбал, 2016 онд хувцасны бизнест орж, цаашдаа олон улсад танигдсан,чанартай брендийг бий болгох зорилгоор эмэгтэй бэлэн хувцасны "РОКО"брэндийг үүсгэн байгуулаж дотооддоо үйлдвэрлэж эхэлсэн. Олон улсад гарахчанартай, дээд зэрэглэлийн загварын хувцаснуудыг “Поко” брэндийн нэрийн дорүйлдвэрлэж, гадаадад салбар дэлгүүрүүд нээхээр ажиллаж байна. Үүний эхлэл болгоод 2019 онд Казакстаны Алматахотод албан ёсны салбараа нээсэн. Мөн Казакстаны эрэгтэй, эмэгтэй захиалгатхувцасны “Жэф Тэйлор”брэндийн салбарыг Монголд нээсэн. Манайх өөрөө энэ брендийн хувьцаа эзэмшигчнь. Бас Феррари спорт хэрэгсэлүүдийг албан ёсны эрхтэйгээр 2018 оноос хойшМонголд худалдаалж байгаа. Үүнээс гадна манай голлох бизнес бол төслийнменежмент, консалтинг сервис юм. Гадаадын хөрөнгө оруулагч нартай хамтарчбүтээн байгуулалтын төслийг Монгол улсад хэрэгжүүлэн ажилладаг. 

Сүүлийн үед уул уурхай,үйлчилгээ гээд бусад бизнес руу орж байгаа нийт 6 салбарт үйл ажиллагаа  явуулж байна.

Франчайзинг бизнес ньдотоодын эдийн засагт ямар нөлөөтэй байдаг вэ? Энэ талын бизнесийг сонирхожбайгаа хүмүүсд ямар асуудлууд тулгардаг вэ?

Дэлхийнолон сая хүнд танигдсан, нэр хүндтэй бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ л франчайзингэрхээ олон улсад өгдөг. Тиймээс Франчайзинг эрхийн бизнес бол бизнесийнбайгууллагын орох ёстой гол салбарын нэг гэж би хувьдаа хардаг. Аль хэдийнээсуурь бааз, брэнд бүүкээ бий болгосон бизнесийг албан ёсны эрхтэйгээр улсдаанутагшуулна гэдэг маш том давуу талыг бий олгодог. Тухайн брэндийг дагаад ноу -хау, соёл, туршлагад суралцах боломж бүрддэг. Сүүлийн жилүүдэд Монгол улсад энэталын бизнесс их өргөн хүрээтэй нэвтэрч байна. Жишээлбэл, хэрэглэгч нарынсудалгаа, хэрэгжиж байгаа төслүүдийг харахад "Кансай Пэйнт" будагМонголд нэвтэрсэнээрээ будгийн зах зээлд маш том дэвшлийг авчирсан нь тодорхойбайдаг. Түүнчлэн Франчайзинг эрхээр оруулж байгаа бүтээгдэхүүн нь ямар нэгэндундын дамжлагагүйгээр үйлдвэрийн үнээр шууд нийлүүлэгддэг гэдгээрээ онцгойдавуу талтай байдаг юм. Энэ нь мэдээж ашгийн хувь өндөр байна аа гэсэн үг. 

Түүнчлэнфранчайзинг бизнес нь гадагшаа мөнгөн урсгал гардаг гэсэн өрөөсгөл ойлголтбайдаг. Бид эрхийг нь аваад дотооддоо үйл ажиллагаа явуулж, улсдаа татвараатөлж, ажлын байр бий болгож, тухайн салбараа хөгжүүлэн нутагшуулж байдаг. Минийбодлоор улс орны хөгжил бизнес эрхлэгчид, хувийн аж ахуйн нэгжүүдээс ихээхэнхамаардаг. Тэдний бизнес өргөжихийн хэрээр ажлын байр бий болж улс орон хөгжиндэвшиж, ашиг орлого нэмэгдэн улмаар дотоодын нийт бүтээгдэхүүн өсдөг. Энэ болулс орондоо оруулж байгаа хамгийн том хувь нэмэр. Харин төр засгаас бодлогынхэмжээнд нь дэмжиж, ажиллах нөхцөлийг нь бүрдүүлэх шаардлагатай.

Ер нь Монголд бизнесийннөхцөл ямар байна вэ? 

Би2006 оноос эхлэн гадаадын хөрөнгө оруулагч нартай ажиллаж эхэлсэн. Тухайн үедМонголын бизнесийн орчин цагаан цаас шиг байсан учраас бүх салбарт нээлттэйбайлаа. Гэхдээ одоо ч зөв газраа зөв ажлаа хийвэл маш том боломж бий. Өрсөлдөөнбагатай, шинэ бүтээгдэхүүнээ зөв системээр нэвтрүүлж чадвал сайнаар хүлээжавдаг. Нэг том дутагдал нь манай улсын дотоодын арилжааны банкны систем. Бидбүтээн байгуулалтын төсөл дээр гадны хөрөнгө оруулалтыг авахад арилжааныбанктай харилцах шаардлага гардаг. Гэтэл манай арилжааны банк гадаадын хөрөнгөоруулалт буюу project financing-төслийн санхүүжилтын тал дээр гадны банктай болонтөсөл хэрэгжүүлэгчтэй уялдаж ажиллахдаа тааруу. Хэдийгээр тухайн банкныудирдлагууд нь хувь хүний зүгээс энэхүү тулгарч байгаа асуудлыг ойлгодог,шийдвэрлэх хүсэлтэй байдаг ч хууль эрх зүйн орчин бүрдээгүй байна. 

Гадаадынхөрөнгө оруулагчид Монгол руу хөрөнгө оруулах өндөр сонирхолтой. Учир нь  энд бүхий л салбар нээлттэй, эх үүсвэр, бизнес орчин нь байна.  Хоёр улсын компани хамтарч ажиллахад санхүүгийнитгэлцэл болон эрсдэлгүй байдлын үүднээс дотоодын арилжааны банк заавал оролцохшаардлагатай. Тиймээс дотоодын арилжааны банкиуд энэ тал дээр илүү нээлттэйажиллаж гадаад эх үүсвэрээс төслийн хөрөнгө оруулагч болон гүйцэтгэгчээр ньдамжуулан төслийн санхүүжилтийг татах боломж бололцоог нь нээж эхэлбэл цаашдаааж ахуйн нэгжүүд дээрх бүтээн байгуулалтын томоохон төслүүд хэрэгжих боломжууднээгдэж, үүнийгээ дагаад дотоодын нийт бүтээгдэхүүн өсөн, бизнес эрхлэгчдийнашиг орлого нэмэгдэх боломжтой. 

Банкнысистем дээр ирж гацдаг асуудал сүүлийн 6 жилийн турш надад тулгарч байгаахамгийн том бэрхшээл болж байна.

Төслийн менежмент танайголлох бизнес гэж ярьлаа. Гадаадын хөрөнгө оруулалтыг авах ямар боломжуудбайдаг вэ?

Минийхувьд энэ чиглэлээр сүүлийн 10 жил ажиллаж байна. Төслийн менежмент, консалтингсервис гэдгийг гадны хөрөнгө оруулагч нарын Монгол дахь түнш, зөвлөх үйлчилгээүзүүлэх ажил гэж харж болно. Гадны компани Монголд үйл ажиллагаа эхлүүлэхийнтулд манай хууль тогтоомж, бизнесийн орчинг судлах шаардлагатай болдог. Үүнийгсудалж мэдэхийн тулд маш их хугацаа зарцуулдаг учраас түнш гэдэг хамгийн эхнийчухал алхам. Одоогоор гадны 5 компанитай түншилж ажилладаг. 

Манайхувийн хэвшлүүд дээр томоохон төслүүд, түүнд хөрөнгө оруулагч нь ч байгааболовч энэ хоёрыг холбох гол зүйл болох банкны систем гол асуудал болоод байгааюм. Тиймээс сүүлийн үед засгийн газраас хэрэгжүүлж байгаа гадны хөрөнгөоруулалт шаардлагатай төслүүд дээр ажиллаж байгаа. Уг нь гадаадын хөрөнгөоруулагч нар төрөөс хамааралгүй хувийн хэвшилтэй хамтарч ажиллах тунсонирхолтой. Гэвч манай ихэнхи хувийн компаниудын төслийн судалгаа, ТЭЗҮ,banking FS зэрэг чухал баримт бичгүүд нь дутмаг байна. Үүнийг нь хоёр талаасаахамтарч гүйцэтгэж болох ч манай талаас боловсон хүчин дутагдалтай. Тиймээсихэнх эрх ашиг нь хөрөнгө оруулагч талдаа шийдэгдэж байна. Мэдээж хөрөнгөоруулагч тал маань төслийн EРС/Engineering, Procurement, Construction/ буюу инженеринг, худалдан авалтболон барилгын ажил гүйцэтгэгчийг сонгон шалгаруулалтыг өөрийн эрх мэдлийнхүрээнд хийх сонирхолтой байдаг нь хөрөнгө оруулалт болон төсөл хэрэгжилтийнтогтвортой байдлаа хангахын тулд хөрөнгө оруулагч тал давуу эрх эдэлдэг нь олонулсад тогтсон жишиг. Барилгын төсөл дээр жишээ болгон ярья. Ихэвчлэн гадаадхөрөнгө оруулагч маань давуу эрх эдэлж байна. Яагаад гэвэл төсөл хэрэгжих явцынбүх хариуцлага, барилгын чанар  зэрэгасуудал нь хөрөнгө оруулагчийн эрсдэл болж байгаа учраас энэ талын хэлэлцээрдээр өөрийн шаардлагаа тавьдаг. Хэрвээ манай талаас нөхцөлөө тавиад түүнийгээөөрсдөө хийх чадамжтай байвал ашигтай зөвшилцөлд хүрч болно. Тухайлбал, газарболон холбогдох бүх зөвшөөрлөө аваад, зураг төслөө гаргаж, тодорхой хэмжээнийхөрөнгө гаргах байдлаар ажиллавал гэрээг дотоодын аж ахуйн нэгжид илүү ашигтайхийх боломжтой. Ер нь л боломж маш их байна. 

“КАНСАЙ ПЭЙНТ ГРУППЖИЛД ОЙРОЛЦООГОЙР 60 САЯ ДОЛЛАРЫГ ЗӨВХӨН СУДАЛГААНДАА ЗАРЦУУЛДАГ”

“Кансай Пэйнт” нь 1992оноос хойш байгаль орчинд ээлтэй, тогтвортой байх тал дээр илүү анхаарчажилласан гэж уншсан.  Будгын орцыгбайгалиас гаргаж авдаг гэж ойлгож болох уу?

100жилийн түүхтэй "Кансай пейнт" нь эко, хүний биед хоргүй гэдгээгээрээолон улсад алдартай. Ales AB Clean, Ales Shiquy, Anti-Mosquito зэрэг тусгайзориулалтын будагнуудыг судалгааны үр дүнд гаргасан. Хүний биед хортой нэг чэлемент бодис байхгүй, үнэргүй. Ихэнхдээ байгалийн орц найрлагатай учир ямарнэгэн химийн аргаар гаргасан, хиймэл зохиомол орц найрлагагүй юм.  

Түүнчлэн "Кансай пейнт" групп нь дэлхийн будгийнбрэнд дотор судалгаандаа хамгийн их хөрөнгө оруулдаг компани юм. Жилдойролцоогоор 60 сая долларыг зөвхөн судалгаанд зарцуулдаг. Тив, дэлхийддамнасан олон үйлдвэрүүдтэй. Зүүн Өмнөд азид гэхэд Малайз болон Хятадад томхэмжээний үйлдвэртэй байдаг. Манай хувьд Малайз дахь үйлдвэрээс бүтээгдэхүүнээоруулж ирдэг. Зарим хүмүүс Япон будгыг Малайзаас авчирдагт гайхаж асуух нь бий.Япон дахь толгой компани нь дэвшилтэт, шинэ бүтээгдэхүүн гаргах судалгаашинжилгээг хийдэг. Харин олон улсаар тархсан үйлдвэрүүд нь тэр технологийндагуу үйлдвэрлэдэг. Албан ёсны эрхтэй улс аль ойрхон харьяалагдаж байгаабүсээсээ татан авалт хийдэг юм. Бүр анхлан зах зээлд нэвтэрч буй, цоо шинэтехнологийн будгыг шаарлагатай тохиолдолд шууд Япон улсаас нийлүүлнэ.

Манайхувьд одоогийн байдлаар барилгын нийт 11 нэр төрлийн 1430 өнгийн будгыгхудалдаалж байна. 

КансайПэйнтийн усан болон тосон суурьтай будаг, тусгай зориулалтын хамгаалалтынбудгийг дэлхийн томоохон автомашин үйлдвэрлэл, уул уурхайн тоног төхөөрөмж үйлдвэрлэл,бүх төрлийн  хүнд болон хөнгөн үйлдвэр ,эмнэлэг, сургууль, иргэний болон үйлдвэрлэлийн барилга байгууламжуудад өргөнөөрашиглаж байна. Кансай Пэйнтийг машинтай зүйрлэвэл Mercedes-Benz юм даа.

Судалгааны үр дүнд бийболсон дэвшилтэт ямар будагнууд гарсан бэ? 

Энэхүүбудгийн брэндийн гол давуу тал нь барилгын шийдлийг маш сайн олдог. Тухайлбал,шумуул үргээх, нян устгах, хөгц мөөгөнцөр, өрөөний үнэрийг арилгадаг гэх мэтгайхалтай технологиуд дэлхийн зах зээлд гарч, тэр нь Монголд ч нэвтэрсэн байна.  Шумуул болон шавьжны эсрэг “Anti-mosquito”дотор будгийг зөвхөн “Кансай Пэйнт” будгийн зах зээлд гаргасан. Ихэнх хүмүүсшавьжны эсрэг учраас химийн найрлагатай, хортой гэж хүлээж авдаг. Гэхдээ химийнбус механик аргаар шавьжинд нөлөөлнө. Тодруулбал, шавьжны мэдрэлийн систем нь гуурсанбүтэцтэй байдаг. Тиймээс энэ будганд маш жижигхэн хүний нүдэнд харагдахгүйөргөс шиг ялтас агуулагддаг бөгөөд үүн дээр ялаа шумуул суухад мэдрэлийнситемийг цоолж гэмтээдэг учир тэнцвэрээ алдаж, амьдрах чадваргүй болдог. Ингэжшууд механик аргаар нөлөөлдөг учраас ямар ч хоргүй, химийн найрлага ороогүйгэсэн үг. Би өөрөө 2017 онд шинэ байшинд орохдоо энэ будгаа туршсан. Өнгөрсөн 4жилийн хугацаанд цонхондоо тор татаагүй, гэртээ нэг ч удаа ялаа, шумуулхараагүй. Шавьжнууд энэ аюулыг мэдрээд ойртдоггүй гэдгийг Малайзад туршилтаархарж байсан. Хоёр шилэн хайрцаг зэрэгцүүлж тавиад нэгийг нь энгийн, нөгөөг ньшавьжны хамгаалалттай будгаар будаад ялаанууд хийсэн. Гэтэл энгийн будагтайсаван дахь ялаанууд ханаараа суусан бол нөгөө хайрцагных үймрэлдэн нисэж байсанюм. 

“ALESAB CLEAN”, нано мөнгөний технологи дээр суурилсан эрүүл ахуйн буюу нян бактериустгах зориулалттай, хөгц мөөгөнцрийг үр дүнтэй эсэргүүцдэг будгыг Монголынэмнэлэгт хэрэглэх болсон. Угаах тусам нянг устгадаг энэхүү будгыг Эрүүл мэндийняамнаас зураг төсөлд зааж, стандартчилсан нь бидний хийсэн томоохон ажил гэжбодож байна.

Хамгийнсүүлд “ALES SHIQUY” гээд далайн шохойноос гаргаж авдаг шинэ бүтээгдэхүүн болохдотор заслын шохойн будаг орж ирсэн. Энэ нь агаар цэвэршүүлдэг, вирус болонбактерийн эсрэг үйлчилгээтэй, таагүй үнэрийг арилгадаг, ДОНэгдлийг бууруулдаг, нүүрстөрөгчийндавхар ислийг багасгадаг, өрөөний чийгшилийг хянадаг, шатамхай бус зэрэг машолон өвөрмөц давуу талуудтай цагаан өнгөтэй тусгай зориулалтын будаг юм. КансайПэйнт Групп нь албаны ёсны эрхтэй дистрибютэрүүдээ жил бүр нэг дор цуглууланшинэ бүтээгдэхүүнээ танилцуулж, туршилт, сургалт семинарыг зохион байгуулдаг.Хамгийн сүүлийн уулзалтаар SHIQUY будгийн туршилтыг танилцуулсан. Давууг энэхүүбудгаар будаж, хувцасны шүүгээнд өлгөхөд хувцас болон шүүгээний үнэрийг өөртөөшингээх жишээний.

Нянгийн эсрэг будаг нькороновирусд ямар нөлөө үзүүлэх бол? Энэ чиглэлээр шинэ будаг гарч байгаа боловуу? 

Энэасуудлаар Кансай Пэйнттэй холбогдсон. Одоо хэрэглэж байгаа нянгийн эсрэг будаг болохAles AB Clean нь MRSA, E.coli, P.aeruginosa, Salmonella sp, хөгц, мөөгөнцөрзэрэг олон төрлийн бактери, вирусыг устгадаг. Короновирус бол сүүлд гарсан шинэ вирус учраас одоохондоотодорхой судалгааны үр дүн гараагүй байгаа. Гэхдээ тун удахгүй энэ талаарххариулт ирэх байх аа.

Сургуулиуд жил бүрзасвар хийж, будаг нь ханхалсан танхимд хүүхдүүд хичээллэдэг. Тиймээс эмнэлэгшиг сургуулиудыг ч гэсэн эко будгаар будах талаар судалсан уу?

Будагныхурц үнэртэй анги танхимд хүүхдүүдийг суулгах нь  шууд бусаар хордуулж байна гэсэн үг. Бид нарл тэр бүр тоодоггүй болохоос биш дотор хананы будгаар шууд амьсгалж байдаг, энэнь эрүүл мэндэд ч шууд нөлөөлнө. Тиймээс энэ тал дээр анхаарах нь дээд шатныасуудал болоод байна. Үүнийг сургуулийн төсвийг захиран зарцуулдаг тушаалтанганцаараа шийдэж чадахгүй. 

Манайханхэр чанартай, ямар нарийн технологитой, ямар ач холбогдолтой вэ гэдгийг нарийнойлгож хүлээн авахгүйгээр бүтээгдэхүүний үнийг нь нэгдүгээрт тавих нь элбэгбайна. Мэдээж энгийн будгыг бодвол 2 дахин үнэтэй ч Кансай пэйнт нь энгийн будгыгбодвол 10 метр квадратад хэрэглэгдэх будгын хэмжээ хамаагүй бага. Тиймээсүнэлгээгээ хийхдээ нэг сав будаг хэдэн төгрөг вэ гэхээсээ нэг сав будгаар хэдэнметр квадратыг будах вэ, тухайн метр квадратын зардал нь хэд вэ гэдгээ л тооцоххэрэгтэй. Хамгийн гол нь насжилт урттай учир жил болгон засвар хийгээд байхшаардлагагүй болно шүү дээ. Удирдах төвшиндөө үүнийг ойлгоод зураг төсөлдөөтусгаж өгвөл урсгал зардлаа хэмнэнэ. Хүүхдүүдээ ч эрүүл мэндийн хувьд хамгаалжчадах юм. 

Биднийгмийн хариуцлагын хүрээнд цэцэрлэг эсвэл эмнэлэгийн олон нийтийн хэсгийгөөрсдийн будгаар жишиг болгон будаж өгөхөөр судалгаанууд хийгдэж байна.

Монголд энэхүү өндөртехнологиор үйлдвэрлэх боломж байгаа болов уу? 

Энэталаар 2016 онд Кансай Пэйнттэй ярилцаж байсан. Ер нь бол ямар нэгэн үйлдвэр ньтүүхий эдээ дагаж байгуулагддаг. Будагны үндсэн түүхий эд нь резин. Манай улсадэнэ түүхий эд байхгүй учраас үйлдвэрлэл явуулсан ч 100% импортын түүхий эдээсхамаарна. Энэ тохиолдолд бүтээгдэхүүний өртөг, түүхий эдийн хангамжын эрсдэл гээдолон асуудал тулгарна. Бас бид давхар экспорт хийхгүй бол дотоодын зах зээлд100% түшиглэх нь бас өндөр эрсдэлтэй.  

Гадна будганд тод өнгөсонгоход хэцүү. Хурдан гандаад, халтартчихдаг. Гэтэл танай будгууд удаанхугацаанд өнгөлөг байдаг нууц юундаа байна вэ?

Ернь бол Кансай Пэйнт нь тогтоц сайтай ,өнгө гандалт удаан, насжилт сайтай зэрэгдавуу талаараа л ялгарч байна даа. Энэ нь нөгөө л Японы нарийн технологи. Манайбудгийг хэрэглэсэн газруудыг гаднаас нь харахад танигддаг. Драмын театр тодягаан өнгө 4 жил, Орчлон сургуулийн олон өнгөтэй цэцэрлэгийг 8 жилийн өмнөбудсан одоо ч хэвээрээ байгаа. “Sunshine” орон сууцны хотхоны барилга нь цайварбэйж өнгөтэй. Энэ өнгө нь хамгийн хурдан халтартаж өнгөө алддаг, харин тэднийх5 жил өнгө нь хэвээрээ л байна.

Анхнынянгийн эсрэг будгыг Интермед эмнэлэг хэрэглэсэн одоо ч засвар арчилгаандаахэрэглэсээр л байгаа. Мөн шинэ Улаанбаатар шинэ нисэх онгоцны буудал, вагондепо гэх мэт өндөр шаардлагатай төслүүдэд будгын ханган нийлүүлэгч болж байна. 

“КансайПэйнт” урт насжилттай гэдгийг батлах бас нэгэн жишээ хэлэхэд байшингийн гаднаханаа өөр будгаар будаад, манай будгаар кант хийсэн байгаа юм. Гэтэл кант ньүлдээд бусад нь гандчихсан. Жилийн дараа манай будгаар дахин будаж байсан юм.

Баснэг давуу тал бол каталогид харсан өнгийг яг харагдах байдлаар нь нарийвчлалтайгаргадаг. Манайх өөрсдөө зориулалтын өнгөний холигч машинтай учраас 1430төрлийн өнгийг гаргадаг. 

“АЖИЛГҮЙ БАЙНА ГЭДЭГМИНИЙ ХУВЬД ХАМГИЙН ТОМ ШИЙТГЭЛ ЮМ ШИГ САНАГДСАН”

Та өөрийгөө хувь хүнийболон бизнесийн ур чадвараа хэрхэн хөгжүүлдэг вэ?

Төсөлбүр дээр ажиллахдаа маш их зүйлийг сурдаг. Сургуулиар бол нэг курсыг төгсөжбайна гэсэн үг.  2006 онд хувийн туслахааражиллаж байхдаа магистрт сурахаар судалсан. Гэтэл манай захирал "Амьдралынсургууль шиг том сургууль хаана ч байхгүй. Хөдөлмөрлөж явахад амьдрал чамд олонзүйлийг заана" гэж хэлж байсан юм. Энэ бол миний маш том үзэл баримтлал. Эхлүүлсэнтөсөл бүтэлгүйтсэн ч тэр алдаанаасаа мэдлэг олж авдаг.

Бизнесменхүн ямар нэгэн ажил, төсөл эхлүүлэхдээ эдийн засгийн тооцоо, хэрхэн хэрэгжүүлэхвэ гэдгээ маш сайн судалж, зуун хувь мэдэж байх хэрэгтэй. Ингэснээр шаардлагатайгэрээ хэлэлцээрийг хийх, удирдлагандаа ажиллаж байгаа ажилтнууддаа зааж,зөвлөгөө өгөх төвшинд хүрдэг. Миний хувьд Англи, Хятад, Орос хэлийг бие даажсурсан. Ер нь англи хэл сайн сурсан байхад л эхний ээлжинд интернэтээс бүхталын судалгааг хийж болно. Энэ нь өөрийгөө хөгжүүлэхэд маш их нөлөө үзүүлдэггэж хэлж болно. Гадаадын хөрөнгө оруулалт дээр ажилладаг хүн тал талынмэдлэгтэй байх шаардлагатай байдаг учраас ажлын бус цагаар ч судалгаа маш иххийдэг. Ингэснээр аль салбар руу, хэзээ орох уу гэдэг урт хугацааны төлөвлөлтөөгаргаж чаддаг юм.

Мөнхэлний мэдлэгээ байнга сайжруулж байх нь бизнесмэн хүний чухал ур чадвар. Хэдийгээршаардлагатай тохиолдолд орчуулагчаар дамжуулан ажиллаж болох ч бизнесмэн хүнгадаадын түнштэйгээ шууд ойлголцож, ажлын явцаа маш сайн мэдэрч байх ёстой.Үүнийг бизнесийн гол зарчим болгон ажилладаг. 

Мөннэр хугархаар яс хугар гэдэг ардын үг бий. Тиймээс аливаа төсөл дээр ажиллажбайхдаа Business credit буюу бизнесийн нэр хүндээ алдаж огт болохгүй. Бизнесмэнхүн нэр хүндтэй, төв чиг шугамтай байснаар гадны компани, түншлэгчид хамтарчажиллахаар өөрсдөө хайж ирэх нь бий. Энэ бол миний амьдралын гол зарчим.

Таны ярианаас сонсоходта маш завгүй ажилладаг санагдлаа. Цагийн менежмент хэр сайтай вэ?

Биөглөө ихэвчлэн 06 цагт сэрдэг. Хувийн бизнес эрхлэхээр цаг наргүй ажиллахшаардлага тулгардаг. Гэхдээ оюуны ачааллаа спортоор тайлдаг гэж хэлж болох юм.Боксоор хичээллээд бараг 10 жил болж байна. Хүүхдээ төрүүлээд 7 хоногийн дараабэлтгэлдээ орж байлаа. Спорт бол стресс тайлах, тэсвэр хатуужил суулгах хамгийнсайхан арга санагддаг. Чухал уулзалт, хуралгүй бол ажлаа тараад заавал спортоорхичээллэдэг. Заримдаа 7 хоногийн 6 өдөр нь бэлтгэлдээ явдаг. Энэ нь бокс, усансэлэлт, фитнесс гээд хуваагддаг л даа. Гэхдээ амьдралын завгүй хэмнэлдээ хүндасчихдаг юм билээ. 

Өнгөрсөнкарантиныг эс тооцвол сүүлийн 10 жил би амраагүй юм байна. Карантины үеээр лгэртээ хэтэрхий завтай байсан чинь "дампуурчихсан"  юм шиг муухай мэдрэмж төрсөн шүү. Ажилгүйбайна гэдэг миний хувьд хамгийн том шийтгэл юм шиг санагдсан.

Ийм хөдөлмөрч, эрч хүчцацруулсан бизнесмэн эмэгтэйтээ уулзсандаа тун баяртай байна. Таны цаашдынажилд өндөр амжилтыг хүсье!

Г.СУВД-ЭРДЭНЭ